دارایی نقدپذیر و نقدینگی چیست؟

دارایی نقدپذیر (Liquid Asset) و نقدینگی (Liquidity) چیست؟

پس از خرید یک دارایی جدید توسط سرمایه گذاران، یکی از دغدغه های آنها این است که آیا می توان به راحتی آن را پس از مدتی در بازار به فروش رساند و یا تبدیل به پول نقد کرد. برای پاسخ دادن به این سوال باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت. به طور کلی بعضی از دارایی ها فاقد بازار مناسب هستند که از جمله آنها می توان به اشیای قدیمی و آنتیک اشاره کرد. این اشیا به رغم با ارزش بودن، فروش دشواری در بازار دارند. املاک و مستغلات نیز ممکن است در فرآیند زمانی طولانی به فروش برسند. در حقیقت می توان گفت زمانی که افراد اقدام به خرید دارایی هایی با ارزش بالا اما نقدپذیری پایین می کنند، دست به یک اقدام پر ریسک زده اند، زیرا ممکن است زمانی که فرد به پول نقد نیاز دارد، نتواند دارایی خود را به دلیل نبود مشتری، سریعا به فروش برساند. بنابراین این احتمال وجود دارد که فرد مجبور شود در این شرایط دارایی خود را با قیمتی پایین تر از ارزش واقعی آن به فروش برساند. یکی از شاخص های مهمی که در سرمایه گذاری همواره باید به آن توجه کرد، خرید دارایی نقدپذیری است که برای آن مشتری دست به نقد وجود دارد. مفهوم دارایی نقدپذیر و نقدینگی موضوعی ست که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم و برخی از ویژگی ها، نحوه محاسبه، عوامل موثر و همچنین اهمیت آنها را بررسی کنیم.

دارایی نقدپذیر (Liquid Asset) چیست؟

دارایی نقدپذیر یا نقد شونده (Liquid Asset) عبارت است از دارایی هایی که می توان به راحتی آنها را خرید و فروش کرد و یا به پول نقد تبدیل کرد. انتقال آسان مالکیت، یکی از مهم ترین ویژگی های دارایی نقدپذیر می باشد. برای مثال طلا، دلار و یورو به دلیل عدم نیاز به مراحل قانونی در زمان واگذاری، به آسانی قابل تبدیل به پول رایج هستند. البته دارایی های نقدپذیر دارای ویژگی های دیگری از جمله کارمزد پایین، دسترسی آسان، فروش به قیمت بازار و همچنین سرعت تبادل بالا می باشد.

از جمله دارایی های با نقدپذیری بالا می توان به طلا، سهام، ارزهای معتبر خارجی، صندوق های قابل معامله در بورس (ETFs) و اوراق قرضه اشاره کرد. البته با توجه به شرایط اقتصادی هر کشور، میزان نقدپذیری این دارایی ها متفاوت می باشد. پول به طور کلی نقدپذیرترین دارایی در جهان می باشد. (در برخی مقالات به این نوع دارایی ها، دارایی سیال نیز گفته می شود.)

دارایی نقدناپذیر یا غیر سیال چیست؟

دارایی نقدناپذیر یا دیر نقدپذیر (llliquid Asset) دارایی هایی هستند که امکان تبدیل آنها به پول نقد، کم و یا حتی غیر ممکن می باشد. این ها دارایی هایی با ارزش بالا اما مشتریان اندک هستند. همچنین این دارایی ها در مقابل دارایی های نقدپذیر قرار دارند.

برای مثال اگر فردی یک نقاشی از ژان میشل باسکیت (Jean Michel Basquiat) را با ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون داشته باشد، با وجود این که یک دارایی گران بها دارد اما به دلیل قیمت گذاری بالا و تعداد کم مشتریانی که حاضر به خرید چنین کالایی هستند، یک دارایی نقدناپذیر محسوب می شود.

نکته قابل توجه این است که نقدناپذیری به معنای غیر قابل نقد شدن نیست، بلکه به این معناست که زمان زیادی طول می کشد تا به دارایی به پول تبدیل شود.

علاوه بر افراد و سرمایه گذاران، شرکت های بزرگ نیز با مسئله نقدپذیری درگیر هستند. بسیاری از شرکت ها باید میزان نقدپذیری دارایی ها و سرمایه گذاری های خود را در زمان تنظیم ترازنامه های مالی و مشخص کردن معوقات و بدهی ها، تعیین کنند.

سرمایه گذاران با تجربه، درصد پایینی از سبد مالی خود را به دارایی های نقدناپذیر اختصاص می دهند، زیرا این نوع دارایی ها دارای ریسک و نوسانات زیادی هستند. خانه و مستغلات، ماشین، آثار هنری، اقلام کلکسیونی و اجناس قدیمی از جمله دارایی های نقدناپذیر می باشند.

بازار نقدی یا سیال (Liquid Market) چیست؟

بازار نقدی یا سیال (Liquid Market) که به بازار لیکویید یا شناور نیز معروف است، به بازاری گفته می شود که تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان در آن فعالیت می کنند. قیمت ها در این نوع بازار منصفانه است و خریداران و فروشندگان بابت نقل و انتقالات، هزینه کمتری می پردازند. علاوه بر قیمت های منصفانه و مناسب، نوسانات کم باعث حضور خریداران و فروشندگان متعدد شده است.

نقدینگی (Liquidity) چیست؟

نقدینگی یا Liquidity، پارامتری ست که تعریف یک دارایی نقدپذیر و یا نقدناپذیر به آن بستگی دارد. نقدینگی تعاریف مختلفی در اقتصاد دارد. به طور مثال برخی آن را معیاری برای توانایی فروش سریع دارایی به قیمت بازار می دانند. البته برخی دیگر آن را به عنوان پول در گردش در نظر می گیرند. برخی از اقتصاد دانان نیز دارایی های نقدی و مجموع پول و شبه پول را به عنوان نقدینگی معرفی می کنند. البته ساده ترین تعریف نقدینگی این است که آن پول نقد می باشد.

دارایی نقدپذیر و نقدینگی چیست؟

در تعریف علمی تر این مفهوم می توان گفت نقدینگی داشتن مقدار قابل ملاحظه ای دارایی با نقدپذیری بالا می باشد و چون نقدپذیرترین دارایی، پول است؛ بنابراین نقدینگی معادل پول می باشد. بازارهای مرسوم و سنتی دارای دو سطح کلی برای نقدینگی می باشند که شامل نقدینگی بازار و نقدینگی حسابداری یا ترازنامه ای می باشد. در ادامه به بررسی هر کدام از این دو سطح می پردازیم.

نقدینگی بازار (Market Liquidity)

نقدینگی بازار عبارت است از میزان سهولت خرید و فروش دارایی و کالاها با قیمت عادلانه و منصفانه که به سرعت و نقدشوندگی آن دارایی وابسته می باشد. زمانی نقدینگی بازار بهتری وجود دارد که اختلاف یا شکاف قیمت میان فروشنده و خریدار (Bid-Ask Spread) کمتر باشد و همچنین اعداد و رقم مورد نظر این دو سمت معامله به هم نزدیک تر باشد.

نقدینگی حسابداری یا ترازنامه ای (Accounting liquidity)

نقدینگی حسابداری به عنوان معیاری برای سنجش میزان توانایی پرداخت بدهی ها در هنگام سر رسید می باشد که معمولا به صورت درصد و یا نسبت بیان می شود. اکثر سرمایه گذاران با توجه به میزان وجوه نقد، بدهی ها، کالاهای موجود یک شرکت و تعهدات مالی اقدام به سرمایه گذاری می کنند. به همین دلیل یکی از مولفه های مهم در جلب اعتماد کاربران، جذب سرمایه و تنظیم ترازنامه های مالی، موضوع نقدینگی حسابداری می باشد.

در بازار ارزهای دیجیتال، نقدینگی صرافی (Exchange Liquidity) نیز دسته بندی دیگری است که به عنوان تابعی از میکرها و تیکرها (Maker & Taker) و همچنین جفت ارزهای فهرست شده در صرافی ها می باشد.

برای برآورد میزان نقدینگی در هر صرافی، از میزان مبادلات انجام شده در آن و تعداد جفت ارزهایی که پشتیبانی می کند، استفاده می شود.

محاسبه نقدینگی

شرکت ها از رابطه ای تحت عنوان نسبت نقدینگی (Liquidity Ratio) برای بررسی توانایی پرداخت بدهی ها، تعهدات و معوقات خود استفاده می کنند. از سه شیوه مختلف برای محاسبه نسبت نقدینگی استفاده می شود که عبارتند از نسبت جاری (Current ratio)، نسبت آنی (Quick ratio)، نسبت پول نقد (Cash ratio).

1- نسبت جاری (Current ratio)

ساده ترین روش برای محاسبه نقدینگی، نسبت جاری می باشد. میزان بدهی های جاری تقسیم بر دارایی های جاری می شود و به این ترتیب عدد به دست آمده نشان دهنده میزان نقدینگی می باشد.

2- نسبت آنی (Quick ratio)

در مدل نسبت آنی، میزان دارایی های فعلی از دارایی های جاری کم می شود و سپس عدد به دست آمده تقسیم بر بدهی های جاری می شود.

3- نسبت پول نقد (Cash ratio)

در نسبت پول نقد، مجموع پول های نقد به اضافه سرمایه گذاری های صورت گرفته، تقسیم بر بدهی های جاری می شوند.

عوامل موثر بر نقدینگی ارزهای دیجیتال

1- حجم معاملات

حجم معاملات یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده و تاثیرگذار نقدینگی یک ارز دیجیتال می باشد. تعداد ارزهای دیجیتال که طی 24 ساعت در یک پلتفرم خرید و فروش می شوند را حجم معاملات می گویند.

حجم بالای تبادلات، نشان دهنده تعداد بیشتر خریداران و فروشندگان می باشند که این حجم بیشتر، نقدینگی بالاتر را نشان می دهد. با بررسی حجم مبادلات در چند صرافی معتبر و بزرگ، می توان اطمینان بیشتری در رابطه با حجم بالای معاملات ارزهای دیجیتال و نقدینگی آنها به دست آورد.

2- پلتفرم معاملات

صرافی های ارز دیجیتال، پلتفرم معاملات این دارایی ها را در اختیار دارند به همین دلیل صرافی هایی که امکانات بیشتری را ارائه می دهند و امنیت بالاتری دارند، معامله گران بیشتری را جذب می کنند. در نتیجه سودآوری و جذب نقدینگی بیشتری به همراه دارند. در صرافی های بزرگتر، میزان نقدینگی بیشتر است زیرا تعداد کاربران و استفاده از جفت ارزهای مختلف بیشتر است.

3- پذیرش

محبوبیت و پذیرش یک ارز دیجیتال، عامل اصلی موفقیت آن می باشد. برای این که یک ارز دیجیتال، از نقدینگی بالایی برخوردار باشد، باید تعداد زیادی از افراد برای انجام تراکنش های خود از این دارایی استفاده کنند. ارزهای دیجیتال بیت کوین و اتریوم از جمله ارزهای دیجیتال هستند که به دلیل محبوبیت و کارایی، از پذیرش بالاتری برخوردار هستند. در حالی که ارزهای دیجیتالی که جدیدا ایجاد شده اند، به دلیل عدم محبوبیت و پذیرش گسترده، میزان نقدینگی پایینی دارند. به طور کلی پذیرش بیشتر یک ارز دیجیتال برابر با نقدینگی بیشتر می باشد.

4- قانون گذاری

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر میزان نقدینگی دارایی ها، قوانین و مقررات حاکم بر ارزهای دیجیتال می باشد. در کشورهایی که استفاده و تبادلات مبتنی بر ارزهای دیجیتال غیر قانونی اعلام شده است مانند کشور چین، به دلیل کاهش معاملات خرید و فروش و عدم رونق بازار، به طور چشمگیری میزان نقدینگی کاهش می یابد.

دلایل اهمیت نقدینگی

بهترین شرایط برای معامله گران زمانی ایجاد می شود که میزان نقدینگی بالا و قیمت ها منصفانه می باشند. در چنین بازاری، فروشندگان می توانند به بهترین قیمت دارایی های خود را به فروش برسانند و خریداران نیز دارایی های مورد نیاز خود را با قیمت های معقول خریداری کنند. در این بازارها هر دو طرف معامله می توانند به سرعت و با سهولت یکدیگر را پیدا کنند و معاملات خود را نهایی کنند. ارزهای دیجیتالی که از نقدینگی بالایی برخوردار هستند، معمولا قیمت های پایدارتری دارند و کمتر دچار نوسانات قیمتی می شوند. همچنین احتمال تغییر و دست کاری در قیمت ها به حداقل می رسد. در حالی که در بازارهایی با نقدینگی پایین، بازاری پر ریسک و نوسانی وجود دارد.

استفاده از تحلیل تکنیکال یکی از پایه های پیش بینی بازار می باشد که با بررسی قیمت در گذشته صورت می گیرد. از تحلیل تکنیکال در بازارهایی که به دلیل نقدینگی پایین، متلاطم هستند، نمی توان استفاده کرد.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

با افزایش حجم مبادلات و همچنین تنوع دارایی های بازار، توسعه راه حل های جدید برای چالش های موجود به امری ضروری تبدیل می شود. امور مالی غیر متمرکز یا همان دیفای از جمله مفاهیمی ست که در این بازار غیر متمرکز، انقلابی را ایجاد کرده است. دیفای باعث افزایش حجم مبادلات ارزهای دیجیتال شده است. در نتیجه برای افزایش سرعت مبادلات، نیاز به یک منبع تامین نقدینگی حس شد. به این ترتیب استخر نقدینگی (Liquidity Pool) ایجاد شد. استخرهای نقدینگی، منبعی از توکن های متفاوت هستند که توسط قراردادهای هوشمند در صرافی های غیر متمرکز قفل شده اند و با هدف رفع مشکلات ناشی از کمبود نقدینگی ایجاد شده است.

برای تداوم فعالیت بسیاری از صرافی‌های غیر متمرکز از جمله یونی سواپ (Uniswap)، وجود استخرهای تامین نقدینگی ضروری می باشد. هسته اصلی صرافی های غیر متمرکز، استخرهای نقدینگی می باشند. برای تسهیل فرآیند انجام سریع تر وام دهی ها و معاملات از این استخرها استفاده می شود.

سرمایه گذاران می توانند با وارد کردن دارایی های خود به این استخرها، با این روش نقدینگی مورد نیاز برای انجام معاملات را تامین کنند. مبلغی به عنوان کارمزد پس از انجام تراکنش از از هر دو طرف معامله دریافت می شود که بخشی از این کارمزد متعلق به تامین کنندگان می باشد. استخرهای نقدینگی، تعداد معاملات را در بازار ارزهای دیجیتال افزایش داده اند.